معرفی سایت منبع یاب

 

کتابخانه بیمارستان نمازی

شهریور 1402

 

این سامانه به همت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به منظور ایجاد پل ارتباطی میان کاربران و انواع منابع اطلاعاتی شامل مجلات، کتاب‌ها، منابع مرجع، راهنماها، چندرسانه‌ای‌ها، تصاویر و پایگاههای اطلاعاتی طراحی شده است و شامل اطلاعات کتابشناختی بیش از 80000 عنوان مجله، کتاب و منبع قابل استفاده در دانشگاههای علوم پزشکی کشور می باشد. مجلات موجود در سامانه، شامل تمام مجلات علمی معتبر مورد اشتراک وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از ناشرین مختلف، به اضافه مجلات با دسترسی رایگان (Open Access) و نیز مجلات نمایه شده در بانک‌های اطلاعاتی Embase، Scopus، PubMed، ISI و مجموعه DOAJ است.

 هدف منبع‌یاب فراهم کردن یک درگاه اطلاعاتی کامل و به روز از منابع قابل اشتراک این وزارت خانه برای کاربران است.

   در صفحه اصلی این سایت به آدرس

https://rsf.research.ac.ir

شاهد هشت قسمت (منابع اطلاعاتی، مجلات معتبر، رتبه بندی ISI، رتبه‌بندی Scopus ، جستجوی موضوعی، جستجوی پیشرفته و ساده هستیم که در ادامه به معرفی آیتم‌های مختلف هر کدام از این بخش‌ها می‌پردازیم.

   

منابع اطلاعاتی

منابع اطلاعاتی شامل چندین قسمت است که اولین آن دیتابیس منابع است. در دیتابیس عنوان پایگاههای اطلاعاتی، ناشر و وضعیت دسترسی به آنها آمده است.

 

 نماد‌های سبز، نارنجی و خاکستری در ستون Details، بیانگر وضعیت دسترسی کاربران دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به منبع مذکور است. بدین ترتیب که:

 1- نماد سبز، نشان برقرار بودن دسترسی به منبع مذکور است.

2- نماد نارنجی،‌ نشان رایگان بودن (Open Access) منبع مذکور است.

3- نماد خاکستری، نشان از عدم پوشش منبع مذکور

در مجموعه منابع مورد اشتراک وزارت بهداشت است.

حروف درون نماد‌ رنگی مربوط به وضعیت دسترسی:

حروف، نوع منبع مربوطه را مطابق راهنمای زیر مشخص می‌کنند:

1- حرف J بیان کننده آن است که منبع مربوطه مجله (Journal) است.

2- حرف B نشان دهنده آن است که منبع مربوطه، کتاب (Book) است.

3- حرف C نماد Consult و معرف آن است که منبع مربوطه یک راهنماست.

4- حرف D نماد بانک اطلاعاتی (Database) بودن منبع موردنظر است.

5- حرف L بیان کننده بانک‌های اطلاعاتی داخلی (Local Database) است.

6- حرف M نشان دهنده منابع دیداری شنیداری (Multimedia) است.

7- حرف E مشخص کننده منابع پزشکی مبتنی بر شواهد (Evidence based Medicine) ‌است.

8- حرف F نماد کلمه Free و مشخص کننده منابع رایگان است.

  

همچنین در این بخش با کلیک روی این نماد می توان به جزئیات هر پایگاه یا نشریه دسترسی پیدا کرد.

 

سایر قسمت‌های این بخش شامل موارد زیر است:

E-Journals

E-Books, Atlases & CME's

Evidence-Based Resources

Multimedia (Movies, Images, Slides)

Local Resources

Free Medical Resources

که همان اطلاعات دیتابیس را در مورد کتابهای الکترونیک، اطلس‌ها، چندرسانه‌ای‌ها، و منابع پزشکی با دسترسی آزاد ارائه می‌دهد.

بخش Local Resources به معرفی منابع اطلاعاتی مرتبط با حوزه پزشکی می‌پردازد که در ایران تولید می‌شود.

 

مجلات نامعتبر

در بخش مجلات نامعتبر لیستی الفبایی از مجلاتی که از نظر وزارت خانه صلاحیت ندارد آورده شده است. برای پژوهشگرانی که قصد استفاده از منابع اطلاعاتی را دارند یا تمایل به انتشارت مقالات خود در مجلات را دارند این بخش حائز اهمیت است. چرا که انتخاب مجله‌ی معتبر برای دریافت امتیاز علمی نشر مقاله باید مد نظر پژهشگران باشد. همانطور که در شکل هم مشخص است در قسمت وضعیت (status) را نامعتبر (Invalid) اعلام کرده‌اند.

 

رتبه بندی scopus

در این بخش مجلات پایگاه اسکوپوس و رتبه بندی آنها را می توانید ببینید. موسسه الزویر یکی از بزرگترین و معتبرترین موسسه های علمی دنیا است که شامل مجموعه بزرگی از نشریات، مجلات و مقالات در عرصه علمی می شود. پایگاه استنادی SCOPUS یکی از زیرشاخه های این موسسه است که در زمینه نمایه کردن و ایندکس مجلات معتبر علمی دنیا فعالیت می‌کند. این پایگاه شامل 55 میلیون کتاب و مقاله در قالب حدود 22000 عنوان مجله و کتاب در بیش از 5 هزار انتشاراتی می‌باشد.

رتبه بندی scopus از جدیدترین و جامع‌ترین مجموعه رتبه بندی پژوهشی دانشگاه‌‌ها و موسسات پژوهش محور در جهان است. رتبه بندی پایگاه اسکوپوس برای ارزیابی دستاوردهای پژوهشی دانشگاه‌ها Quartile Scores  است. در ادامه به معرفی رتبه‌بندیهای مطرح در علم‌سنجی در پایگاههای اطلاعاتی خواهیم پرداخت.

  

رتبه بندی ISI

مؤسسه اطلاعات علمی یا (ISI) مؤسسه‌ای با تمرکز بر علم‌سنجی و انتشارات علمی است که خدمات مربوط به پایگاه‌های داده فهرست کتاب‌ها و مقالات را ارائه می‌دهد. به‌طور اختصاصی این خدمات نمایه‌سازی مقالات، ارجاع‌ها و تحلیل آن‌ها است این خدمات شامل نگهداری داده‌های استناد مقالات هزاران نشریه‌ی دانشگاهی است. این خدمات از طریق سرویس پایگاه داده‌ی ISI's Web of Knowledge در دسترس است.

 این پایگاه داده به پژوهشگران این امکان را می‌دهد که بدانند کدام مقاله‌ها بیشتر مورد استناد قرار گرفته و چه مقالاتی از این مقاله مطلبی را نقل‌قول کرده‌اند.

در این قسمت که یکی از مهمترین بخش‌های سایت منبع یاب است کاربران می‌توانند وضعیت رتبه‌بندی مجلات مختلف را با استفاده از رتبه بندی موسسه ISI ببینند.

 

 

    در این بخش چند آیتم برای قضاوت مجلات در اختیار پژوهشگران قرار دارد که شامل IF ، Quartile و Eigen Factor  و Rank است.

  

Quartile Scores

رتبه بندی مجلات در هر گروه موضوعی توسط JCR و SJR به چهار چارک Quartile تقسیم می شود. این چارک ها براساس ضریب تاثیر یا شاخص تاثیر، مجلات را از بالاترین تا پایین ترین رتبه، رتبه بندی می کنند.

Q1    شامل مجلاتی است که جز 25 درصد برتر لیست قرار دارند.

Q2    شامل مجلاتی است که جز 25 تا 50 درصد لیست قرار گرفته اند.

Q3    شامل مجلاتی است که جز 50 تا 75 درصد لیست قرار گرفته اند.

Q4    شامل مجلاتی است که جز 75 تا 100 درصد انتهای لیست قرار دارند.

معتبرترین مجلات در یک موضوع خاص ، مجلاتی هستند که اولین چارک یعنی Q1 را اشغال می کنند. با حرکت به سمت پایین در چارک ها، اهمیت مجلات و میزان اعتبارشان کاهش می یابد.

با توجه به رتبه مجلات در چارک های Q1 تا Q4، میتوان جایگاه هر مجله در یک رشته خاص را مشخص کرد. مجلاتی که در Q1 و Q2 قرار داشته باشند، از اهمیت و اعتبار بیشتری برخوردار بوده و چاپ مقاله در این نوع مجلات نشان دهنده کیفیت علمی مقاله است.

تفاوت ضریب تاثیر IF و شاخص Q در بازه رتبه بندی مجلات و مدت زمان اعتبار آن می باشد. در ضریب تاثیر IF، مجلات از یک هزارم تا 30 رتبه بندی شده و این رتبه بندی 2 سال یکبار مجددا بررسی می شود. اما در شاخص Q، مجلات در چهار چارک رتبه بندی شده و مدت زمان اعتبار این رتبه بندی 3 سال می باشد.

 

 

Impact Factor(IF)

عبارت است از نسبت مقالات مورد استناد در یک مجله طی یک سال معین بر مقالات منتشر شده قابل استناد در دو سال پیش از آن. معیاری برای سنجش اعتبار مجلات علمی است که بیانگر میانگین تعداد استنادها (citations) مقالات یک مجله درسایر مجلات و مراجع علمی است. در واقع از این ضریب برای اعتبارسنجی یک مجله در زمینه پژوهشی خود در میان سایر مجلات استفاده می‌شود. مجله‌ای با IF بالاتر اهمیت بیشتری نسبت به مجله‌ای با IF پایین‌تر دارد.

این فاکتور برای مجلات ثبت شده در پایگاه مجلات تامسون رویترز بصورت سالانه محاسبه و در پایان هر سال جهت مجلاتی که در فهرست‌نویسیISI  نمایه (Index) شده اند اعلام می‌گردد.

 

 

Eigen Factor

 شاخص رتبه‌بندی است که میزان اهمیت کلی یک نشریه علمی را مشخص میکند. نشریات با توجه به میزان استناداتی که دریافت می‌کنند رتبه‌بندی می‌شوند، هر چه مجلات توسط نشریاتی با رتبه‌بندی بالاتر مورد استناد قرار بگیرند تأثیر بیشتری در وزن‌دهی و امتیاز Eigen Factor نسبت به استنادات نشریات با رتبه ضعیف‌تر خواهند داشت. به عنوان مقیاس برای اهمیت، امتیاز آیگن فاکتور با تاثیر کلی یک نشریه سنجیده می شود. با فرض ثبات بقیه موارد، نشریاتی که تاثیر بالاتری در زمینه علمی ایجاد می کنند، امتیازات آیگن فاکتور بیشتری دارند.

به نظر می‌رسد که شاخص آیگن‌فاکتور از شاخص ضریب تأثیر (IF) که صرفاً میزان استنادات را بدون در نظر گرفتن اهمیت آنها اندازه‌گیری می‌کند قوی‌تر است.

 

جستجوی موضوعی

با انتخاب سرتیتر جستجوی موضوعی امکان جستجوی با کمک فیلدهای موضوعی از قبل آماده شده فرآهم می‌شود. همانطور که در شکل مشخص است در قسمت جستجو، فیلدهای موضوعی قابل مشاهده است. که هر کدام خود به زیرموضوعات دیگری تقسیم می‌‎شوند و کاربران می توانند با انتخاب هر موضوعی علاوه بر دیدن وضعیت دسترسی و مشخصات کتابشناختی مجلات به شاخص‌های اعتبارسنجی آنها نیز دسترسی داشته باشند.

 

 

جستجوی پیشرفته

در قسمت جستجوی پیشرفته امکان جستجوی فیلدهای مختلف از جمله عنوان، ناشر،ISBN ، ISSN ، CiteScore IF ، SNIP ، SJR وجود دارد. که در ادامه به توضیح آنها خواهیم پرداخت.

 

CiteScore

این شاخص که برای مجلات نمایه شده در بانک اطلاعاتی Scopus محاسبه و هر سال در نیمه سال میلادی منتشر می‌شود از نظر فرمول محاسبه بسیار شبیه به شاخص Impact Factor است، بایستی تعداد سایتیشن‌هایی را که در سه سال قبل از سال مد نظر به مقالات آن مجله داده شده‌اند را به دست آورید سپس این عدد را بر تعداد مقالاتی که در آن سه سال چاپ شده‌اند تقسیم کنید. این عدد نشان دهنده سایت اسکور در آن سال برای مجله مد نظر است. سایت اسکور متعلق به الزویر است. توسط اطلاعات سایت اسکوپوس محاسبه می‌شود.

 

 

SNIP : ضریب تاثیر به هنجار شده بر اساس منبع

این شاخص میزان تأثیر استناد را با وزن دادن به استناد بر اساس کل استنادات دریافتی یک حوزه موضوعی می سنجد. بنابر‌این تأثیر یک استناد می تواند در یک حوزه موضوعی نسبت به یک حوزه موضوعی دیگر ارزش بیشتری داشته باشد. این شاخص در پایگاه اسکوپوس قابل مشاهده است.

 

SJR

شبیه ایگن فاکتور است اما در درون خود نرمال سازی بر اساس اندازه را بیشتر در نظر می گیرد و بیشتر به شاخص تاثیر مقاله شبیه است. این شاخص تنها به تعداد استنادات یک مجله اکتفا نمی کند و کلیه استنادات را داری یک وزن مساوی در نظر نمی‌گیرد، بلکه حوزه موضوعی، کیفیت، پرستیژ و شهرت مجله استناد کننده می‌تواند تأثیر مستقیم بر ارزش استناد داشته باشد. در یک بازه زمانی 3 ساله محاسبه می شود. این شاخص در پایگاه اسکوپوس قابل مشاهده است.

 

جستجوی ساده

در این قسمت با اطلاعات کتابشناختی مجلات مثل عنوان و ناشر می‌توان به جستجو پرداخت.

چاپ یا ذخیره نتایج جستجو

در بالای جزئیات در مقابل تعداد نتایج جستجو دو ایکون پرینت و اکسل وجود دارد که با کلیک روی آنها می‌توان نتایج جستجو را ذخیره یا پرینت گرفت.